Kanker en werk

Kanker en werk

Jaarlijks krijgen ruim 40.000 mensen van de beroepsbevolking de diagnose kanker. Een deel van deze mensen wil zo snel mogelijk weer aan het werk. Welke rol kun je als werkgever hierin hebben? Wat kun je als werkgever doen om je medewerker zo goed mogelijk te begeleiden in werkhervatting? In dit artikel lees je er meer over.

1. Cijfers over kanker in combinatie met werk en verzuim
2. Begeleiding van medewerker met kanker
3. Vijf tips voor goede begeleiding van een medewerker met kanker
4. Werkhervatting en re-integratie na kanker
5. Opbouwschema bij kanker
6. De late gevolgen van kanker op de werkvloer
7. Voorbeelden van late gevolgen
8. Bedrijfsarts en kanker
9. Bedrijfsartsconsulenten oncologie

1. Cijfers over kanker in combinatie met werk en verzuim

• Ongeveer 40.000 mensen van de beroepsbevolking krijgen jaarlijks de diagnose kanker;
• Tussen de 60% en 90% van deze mensen keert binnen een periode van 1,5 jaar terug naar het eigen werk of naar een andere baan;
• Vooral vermoeidheid, concentratie- en geheugenproblemen zijn grote beperkingen die mensen ervaren als het gaat om hervatten van werk;
• Naast werkhervatting die soms moeizaam verloopt, hebben mensen met kanker 40% meer kans om geconfronteerd te worden met werkloosheid;

2. Begeleiding van medewerker met kanker

Wanneer je medewerker kanker krijgt, betekent dit dat je als werkgever moet gaan nadenken over hoe je dit het beste kunt begeleiden en hoe je daarin met je medewerker gaat samenwerken. Wat kun je als werkgever doen dat je medewerker aan het werk blijft of het werk weer kan gaan oppakken zodra de mogelijkheden er zijn?

3. Vijf tips voor goede begeleiding van een medewerker met kanker

Goede en zorgvuldige begeleiding door de HR-professional of werkgever kan een belangrijke bijdrage zijn om te voorkomen dat de medewerker lang(er) thuis blijft dan nodig is. Hieronder (in het kort) 5 tips voor een goede begeleiding in het werk bij kanker. Deze tips zijn tot stand gekomen in samenwerking met Sylvia Bastiaan. Zij is HR-adviseur, ervaringsdeskundige en auteur van ‘Kanker! Ik heb er mijn buik vol van!’

Tip 1 – Blijf met elkaar in gesprek

Kanker is heel ingrijpend en heeft grote impact, maar blijf als werkgever en medewerker met elkaar in gesprek. Houd rekening met de ziektefases, zet geen druk, maar bied begeleiding en ondersteuning om bij elkaar betrokken te blijven. Stem onderling af hoe en wanneer je met elkaar communiceert.

Tip 2 – Ondersteun leidinggevende en collega’s

Oprechte belangstelling voor de persoon zelf zorgt voor een goede vertrouwensband. Deze basis is nodig om over en weer te kunnen delen waar je als collega, medewerker, leidinggevende tegenaan loopt en mogelijke problemen samen opgelost kunnen worden. De HR-professional en/of werkgever kan de leidinggevende en collega’s ondersteunen en zorg dragen om deze onderlinge band optimaal te houden. Daarnaast deelt de HR-professional of werkgever informatie over de wet- en regelgeving omtrent verzuim en het verzuimbeleid binnen de organisatie.

Tip 3 – Doorbreek het taboe over kanker op de werkvloer

Informatie en voorlichting geven en delen voorkomt dat er zelf invulling wordt gegeven aan het ziektebeeld. Het organiseren van een bijeenkomst voor collega’s over kanker en werk kan het taboe op de werkvloer doorbreken.

Tip 4 – Inzetten van juiste expertise

Vaar niet alleen op de wet- en regelgeving bij ziekte, maar laat je bijstaan door goede partijen met kennis van zaken. Zorg als werkgever of HR-professional ervoor dat je de juiste partijen inschakelt die ervaring hebben met de begeleiding als het gaat om kanker en werk. Kies een partij die op de hoogte is van de laatste ontwikkelingen, zodat er naar behoefte ondersteuning kan plaatsvinden en er geen onnodige of verkeerde interventies worden ingekocht.

Tip 5 – Stuur op benutbare mogelijkheden

Laat de medewerker zelf meedenken over wat wel kan en wat niet qua werk. Stuur daarin zo nodig bij, maar laat de medewerker wel zelf oplossingen aandragen om daarin de eigen regie te ontwikkelen en te stimuleren. Een kleine aanpassing in de werkomgeving kan al leiden tot een grote verandering om de medewerker duurzaam aan het werk te laten gaan.

4. Werkhervatting en re-integratie na kanker

Het moment dat er sprake is van terugkeer naar het werk (re-integratie eigen werk), bepalen werkgever en medewerker samen, op basis van wat de medewerker aangeeft, wat mogelijk is in het werk. Het advies van de bedrijfsarts kan gevraagd worden om meer inzicht te krijgen wat de mogelijke gevolgen zijn van de behandelingen voor het werk of eventuele aanpassingen in het werk. De bedrijfsarts kan ook informatie opvragen bij de behandelend arts of de (oncologische) verpleegkundige. Dit kan overigens alleen als de medewerker daar toestemming voor geeft.

In sommige gevallen is re-integratie naar ander werk een optie.

5. Opbouwschema bij kanker

Tot op heden is er nog weinig tot geen onderzoek gedaan naar welke methode van werkhervatting bij kanker het beste werkt. Het stapsgewijs opbouwen van werk met concrete doelen lijkt op dit moment het beste te werken. De werkgever en medewerker stellen samen een uitgebreid opbouwschema op dat uit een plan A en plan B bestaat:

• Plan A is een opbouwschema waarin de uren redelijk snel worden opgebouwd en plan B heeft een rustiger tempo;
• Het schema is ook inhoudelijk opbouwend, dus niet alleen uren, maar er is ook nagedacht over taken en verantwoordelijkheden;
• Het uitgangspunt is dat de urenopbouw niet sneller gaat dan plan A, maar ook niet langzamer dan plan B. Zo wordt voorkomen dat er te hard van stapel wordt gelopen, maar juist een steun in de rug wordt geboden;

6. De late gevolgen van kanker op de werkvloer

Sommige gevolgen van kanker(behandelingen) zijn direct merkbaar en gaan na verloop van tijd weer over, maar anderen gevolgen worden pas jaren later merkbaar. Deze gevolgen noemen we de ‘late gevolgen’ van kanker en er zijn verschillende soorten late gevolgen. Te denken valt aan vermoeidheid, sociale en maatschappelijke gevolgen, psychische consequenties. Deze late gevolgen zijn mogelijk van invloed op het werk en functioneren.

Meestal zoekt de werkgever de persoon bij de functie en werkzaamheden, maar na kanker is het soms nodig om dit juist andersom te doen: de functie en werkzaamheden zoeken bij de persoon. Het is in zo’n geval goed om de situatie op een andere manier te bekijken: wat kan je waardevolle medewerker betekenen in de organisatie. Wanneer je op het niveau van werkzaamheden aanpakt, is dit flexibeler dan op functieniveau.

7. Voorbeelden van late gevolgen

Voorbeelden late gevolgen die beperkingen op het gebied van werk kunnen veroorzaken:

• Vermoeidheid
• Verminderde lichamelijke conditie
• Concentratieproblemen
• Geheugenproblemen
• Neuropathie (zenuwpijn)

8. Bedrijfsarts en kanker

Wanneer blijkt dat een medewerker kanker heeft, komt op een bepaald moment de bedrijfsarts in beeld. Lees de Richtlijn Kanker en Werk, voor het handelen van de bedrijfsarts bij behoud van en terugkeer naar werk.

9. Bedrijfsartsconsulenten oncologie

Bedrijfsartsen oncologie zijn bedrijfsartsen die gespecialiseerd zijn in kanker en werk. Deze bedrijfsartsconsulenten oncologie zijn soms werkzaam in een polikliniek en je kunt ze dan rechtstreeks bezoeken. De BACO’s kunnen ook worden ingezet via de leden van de Groep Werk & Kanker. Zie voor meer informatie de website van BACO.