Coaching wordt steeds populairder en Nederland krijgt steeds meer coaches. Onlangs was in het programma ‘RAMBAM’ te zien hoe de presentatoren hulp zochten met psychische problemen bij diverse coaches en testte daarmee of de betreffende coach adequaat ingrijpt bij klanten met ernstige psychische problemen. Dit gaf bijzondere resultaten want uit het programma blijkt dat sommige coaches zélf wel wat coaching kunnen gebruiken.
- 65.000 coaches in Nederland
- Ontstaan beroepscoach
- Verschil tussen een psycholoog en een coach
- Een goede coach kent zijn grenzen
- Beroepsvereniging voor coaches
- Over de beroepsverenigingen
1. 65.000 coaches in Nederland
In de afgelopen vijf jaar is het aantal mensen dat zich coach noemt verdubbeld tot 65.000 coaches. Lifecoaches, opruimcoaches, wandelcoaches, afslankcoaches, loopbaancoaches, reintegratiecoaches, budgetcoaches, burn-outcoaches. Bij ieder onderdeel van je leven kun je begeleiding krijgen. Maar de deskundigen waarschuwen dat die enorme toename ook zorgt voor wildgroei en ongelukken in begeleidingstrajecten.
Van de 65.000 coaches is slechts 10% aangesloten bij een beroepsvereniging
2. Ontstaan beroepscoach
De coach is de opvolger van de therapeut die vanaf de jaren ’80 onmisbaar was voor hoogopgeleiden die mentaal worstelden met hun welzijn. Inmiddels heeft die therapeut het afgelegd tegen de geestelijke gezondheidszorg als medische sector die sindsdien sterk is geprofessionaliseerd. De coach sprong in dat gat.
3. Verschil tussen een psycholoog en een coach
Een coach lijkt enigszins tegen een psycholoog aan te hangen, maar doet – als het dus goed gaat – toch écht wat anders. Coaches zijn doorgaans gericht op professionele beslommeringen van de gecoachte (ook wel coachee genoemd) en dan in de context van diens persoonlijke leven. Bij een psycholoog is dit juist net andersom. Meestal wordt een coach ingeschakeld door een werkgever en gaan de coach en de coachee aan de slag met doelstellingen bijvoorbeeld effectiever leidinggeven, prioriteiten kunnen stellen en grenzen bewaken, betere balans werk-privé, juiste carrière keuzes maken, etc.
Vaak wordt een coach wat positiever gezien, minder zwaar dan een psycholoog. Een coach kijkt naar wat er nu al is en probeert dit te extrapoleren naar waar je wilt zijn. Een psycholoog kijkt eerst wat er ‘mis’ is, werkt vanuit het probleem en probeert dat te repareren. Althans dit is vaak het beeld van een buitenstaander; naar een psycholoog ga je met een (mentaal) probleem en naar een coach ga je als je jezelf verder wilt ontwikkelen.
Er is nog een verschil: een psycholoog heeft ten minste 4 jaar een academische opleiding gevolgd voor hij zich psycholoog mag noemen. En bovendien nog een paar jaar meer voordat hij van de zorgverzekeraar zelfstandig mensen mag behandelen.
Een coach is géén beschermde titel, voor vijf tientjes kan de aspirant-coach zich inschrijven bij de kamer van koophandel, een naambordje naast de voordeur schroeven en een coaching praktijk beginnen.
4. Typen coaches
En dit gebeurt volop. Kledingcoach, huiswerkcoach, dierencoach, outdoor-life coach, personal coach, leiderschap coaching, mindfullness coach en zelfs lach coaches. Nederlanders coachen wat af en het is niet altijd makkelijk om serieuze coaching programma’s – en coaches – te onderscheiden van mensen die bijvoorbeeld vanuit louter eigen ervaringen besluiten om anderen te gaan helpen. Zoals de coach die zelf een burn-out heeft gehad en zonder gedegen opleiding of aansluiting bij een beroepsvereniging mensen met dergelijke problematiek zelf gaat coaches.
Een coach moet in theorie met een grote boog om de psychologenstoel heenlopen, maar in de praktijk gaat hij er toch vaak op zitten. Een medewerker die anoniem wil blijven, vertelt hoe een coach met placemats op de vloer familieopstellingen maakte en waarbij de coachee de placement die haar moeder vertegenwoordigde eens goed de waarheid moest zeggen. De medewerker had hier helemaal geen zin in, daar kwam de coachee niet voor. Bovendien was de moeder allang overleden en had de coachee haar ook al vergeven.
5. Een goede coach kent zijn grenzen
Coaches hebben soms grote invloed op beslissingen van mensen en je kunt iemand ook schade berokkenen door bijvoorbeeld van een vraagstuk in loopbaanontwikkeling een heel groot probleem te maken. Maar ook door bijvoorbeeld een probleem te ontkennen. Dat verschil kan ‘ragfijn’ zijn. En hier zit het ‘m nou juist; een goede coach kent zijn grenzen. Een goede coach weet wanneer de coachee niet door een coach geholpen kan worden, maar andere gespecialiseerde begeleiding nodig heeft. Iemand met bijvoorbeeld ernstige depressie-klachten of een verslaving, zal het gesprek met een huisarts aan moeten gaan en niet met een coach. De coach moet juist hierin heel alert zijn en op zo’n moment een afspraak met de huisarts adviseren.
Dit geldt ook voor ernstige burn-out klachten. Dit is ook niet zomaar in elke fase van een burn-out even op te lossen met coaching. Er kunnen ook ethische problemen een rol spelen. Coaching vindt vaak plaats binnen een professionele organisatie waar allerlei belanghebbenden zijn. Net als een bedrijfsarts, heeft ook een coach te maken met vertrouwelijke informatie die een medewerker hem verstrekt. Een leidinggevende die als coach optreedt in een situatie waarin bijvoorbeeld samenwerking moeizaam verloopt, kan juist averechts werken als de setting niet veilig en vertrouwd voelt voor de medewerker.
Ernstige burn-out klachten zijn niet zomaar in elke fase even op te lossen met coaching
6. Beroepsvereniging voor coaches
Van de 65.000 coaches, een stijging van 66 % ten opzichte van 2014, is slechts 10% aangesloten bij een beroepsvereniging zoals LVSC en NOBCO.
En dat is het probleem: de stijging zit hem niet in de gecertificeerde coaches zegt de voorzitter van de International Coach Federation in Nederland. Terwijl coaches te maken kunnen krijgen met allerlei ethische dilemma’s, integriteitskwesties, vertrouwelijkheid binnen de werkorganisatie, en psychologische problematiek. Zij zouden graag zien dat coach een beschermd beroep wordt, net als bijvoorbeeld fysiotherapeut, omdat het begrip nu volledig is uitgehold.
Onder de 65.000 coaches zitten een heleboel heel goede coaches. Ze zitten ertussen, de mensen die niet voor hun pensioen het sprongetje naar een zelfstandig bestaan wagen en denken: ‘dat lijkt me wel wat, voor € 125 per uur coachen’, aldus LVSC.
Indien er eenmaal een match is tussen coach en coachee, kan het veel opleveren. ‘Defensieve communicatie, negatieve houding, verkeerd verbaal gedrag’, verklaart een 49-jarige medewerker. ‘Dat kritiek op mijn functioneren al snel ruzie werd, zullen we maar zeggen. Dat was enorm confronterend om te horen. Maar ik was erg gemotiveerd, omdat er in de privésfeer een grote beslissing op huwelijksgebied besproken werd vanwege datzelfde gedrag’.
Een aantal bezoekjes aan een gecertificeerde coach later, heeft de medewerker een helder overzicht van zijn ‘drijfveren’, ‘valkuilen’ en ‘triggers’. Hij voelt zich als een herboren mens. De oorzaak lag, zoals wel vaker, in zijn jeugd. Dat hij vóór zijn switch naar een zorginstelling in de bouw werkte (‘in een organisatie waar men heel anders met elkaar communiceert’) had ook niet geholpen. De winst? De medewerker lacht: ‘Met name dat ik niet meer met iedereen ruzie heb.’
De meeste mensen weten wel wat ze kunnen verwachten als ze de hulp van een coach in roepen en dat een coach geen psycholoog is.
7. Over de beroepsverenigingen
De grootste beroepsvereniging, de NOBCO, eist voor aansluiting een ‘mensgerichte hbo-opleiding’ of een op Europees niveau gecertificeerde coachopleiding. Anders moet de kandidaat praktijkervaring aantonen en een assessment doen. De LVSC, ICF en beroepsvereniging NOLOC hebben vergelijkbare standaarden. Beroepsorganisaties beschikken over een klachtencommissie, en leden ondertekenen een ethische code.
Er zijn inmiddels ook enkele opleidingen die voorbereiden op het vak van coach. De Vrije Universiteit in Amsterdam biedt een masterprogramma executive coaching. De Hogeschool van Rotterdam en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen verzorgen een masterprogramma begeleidingskunde, en de Hanzehogeschool Groningen biedt samen met beroepsvereniging LVSC een verkort programma supervisie en coaching.
Leave A Comment